Radomicki Hieronim h. Kotwicz (1584–1652), poseł na sejmy, kasztelan krzywiński, potem wojewoda inowrocławski. Pochodził z średniozamożnej rodziny, której gniazdem było Radomicko w ziemi wschowskiej, był synem Jana (zm. 1607), uczestnika rokoszu sandomierskiego, i Zofii z Ossowskich z Ossowej Sieni (zm. 1609).

Nie wiadomo, jakie R. otrzymał wykształcenie, prawdopodobnie uczył się w którymś z kolegiów jezuickich. Działalność polityczną rozpoczął w r. 1620; sejmik średzki 20 IX obrał go po raz pierwszy posłem na sejm. W r. 1621 został wyznaczony na rotmistrza pospolitego ruszenia szlachty kościańskiej; nie wiadomo jednak, czy ostatecznie pozostał przy tej funkcji, ponieważ w relacjach dotyczących popisu pow. kościańskiego (27–29 IX) nie ma o nim wzmianki. Dn. 31 VIII 1621, na mocy cesji Sędziwoja Ostroroga, otrzymał star. wschowskie. We Wschowie stykał się R. wielokrotnie z lisowczykami, m. in. ze Stanisławem Strojnowskim, który w jego obecności złożył w grudniu 1622 oświadczenie, że zastosował się do wszystkich poleceń królewskich, tj. spokojnego rozejścia się elearów do domów. Kontakty te znalazły odbicie w dzienniku R-ego (B. Kórn. rkp. 312). W r. 1623 R. gościł we Wschowie powracającego z Prus Królewskich Zygmunta III i królewicza Władysława. Fakt ten nie pozostał bez wpływu na późniejszą karierę R-ego. W r. 1626 został kaszt. krzywińskim. W t. r. posłował na sejm toruński, był jedynym senatorem z poselskim mandatem. Wchodził w skład powołanej podczas sejmu komisji, mającej przygotować projekt reformy obrony państwa (26–27 XI). Na sejmie 19 I 1629 kwestionowano fakt łączenia przez R-ego kasztelanii i star. grodowego w tym samym województwie, sprawę jednak odłożono. R. nadal pozostał star. wschowskim. Dzięki poparciu Opalińskich, a szczególnie Łukasza, R. zdobył znaczną pozycję w Wielkopolsce; jednakże 23 VIII 1627 we Wschowie nie udało mu się przeprowadzić elekcji swego krewnego Jana Daleszyńskiego na urząd podsędka.

Dn. 7 I 1631 z protekcji Łukasza Opalińskiego młodszego otrzymał R. nominację na województwo inowrocławskie. Z Opalińskimi związany był i później, występując wielokrotnie w ich sprawach na sejmikach wielkopolskich. Na sejmie elekcyjnym 12 XI 1632 domagał się, by dobra Rzpltej, będące w posiadaniu króla, zostały obciążone kosztami na utrzymanie artylerii. W czasie sejmu koronacyjnego 1633 r. wraz z Albrychtem S. Radziwiłłem i Stanisławem Koniecpolskim prowadził na życzenie Władysława IV bezskuteczne rokowania z posłami w sprawie nadania starostw królewiczom: krzepickiego – Janowi Kazimierzowi, i soleckiego – Aleksandrowi Karolowi. Po sejmie 1635 r. uczestniczył 19 III w tajnej radzie senatu, poświęconej omówieniu planów małżeńskich króla: wypowiedział się wówczas przeciw ewentualnemu związkowi Władysława IV z kalwinką, córką palatyna Renu Fryderyka V – Elżbietą. Podczas sejmu 1637 r. dn. 13 II wziął R. udział w kolejnej «sekretnej» naradzie w sprawie małżeństwa króla i, jak większość senatorów, doradzał poślubienie Cecylii Renaty, córki cesarza Ferdynanda II. Z sejmu 1638 r. wszedł do komisji powołanej w celu załatwienia sporów granicznych między Wielkopolską a Śląskiem, Marchią Brandenburską i Pomorzem Zachodnim. Pracę w tejże komisji zlecił mu sejm w r. 1641. Nie jest pewny udział R-ego w elekcji 1648 r. Wedle spisu elektorów (J. Dunin Borkowskiego i M. Dunin Wąsowicza) podpisał wybór Jana Kazimierza z woj. inowrocławskiego. Nie potwierdza tego jednak wykaz zamieszczony w „Volumina legum”.

Po ojcu odziedziczył R. 3 wsie, w chwili nominacji na kasztelana (1626) był w posiadaniu 18 wsi. Do powiększenia majątku przyczynił się wydatnie posag pierwszej żony R-ego Zofii Ujejskiej, która wniosła 5 wsi: Granowo, Kąkolewo, Drużyno, Niemierzyce i Kubaczyn w pow. kościańskim. W r. 1635 R. nabył miasto Żerków z przyległościami, które uczynił główną siedzibą rodu. Pod koniec życia zgromadził w swym ręku 50 wsi, stając się jednym z bogatszych magnatów wielkopolskich. W r. 1643 i 1646 przekazał synom (Kazimierzowi i Marcinowi) wsie: Szlachcino, Olszewo, Babino, Mroczki, Bonice, Piątkowo, Grodziec w pow. pyzdrskim oraz Radomicko, Wydorowo, Smolno, Żołkowo, Karmino, Chełkowo, Chełkówko, Gurkowo, Jezierzyce w pow. kościańskim, w którym miał nadto Dębno, Chrzan, Biezdziechowo, Pawłowice, Lgów, Stęgoszę, Murzynowo, Palędzie i Konarzewko. Oprócz star. wschowskiego, które scedował najpierw synowi Marcinowi, a po jego śmierci zrzekł się go w r. 1646 na rzecz Wojciecha z Błociszewa Gajewskiego, dworzanina królewskiego, trzymał R. niegrodowe star. mosińskie, tj. miasteczko Mosinę z przyległymi wsiami.

R. odznaczał się tolerancją religijną. We Wschowie za czasów jego starostwa nie dochodziło do prześladowań religijnych. Na stanowisku surogatora pozostawił R. brata czeskiego Jerzego Korzboka Zawadzkiego. Następnym surogatorem był również dysydent – Jan Szlichtyng. Żona R-ego, Zofia z Ujejskich, była gorliwą luteranką, uczęszczała na nabożeństwa do zboru wschowskiego. Gdy w r. 1629 bpowi poznańskiemu Maciejowi Łubieńskiemu udało się podczas wizyty pasterskiej uzyskać zgodę rady miejskiej na powrót do Wschowy bernardynów, R. stanął na czele komisji, która 25 V przyznała zakonnikom należące do klasztoru przed reformacją grunty. W r. 1633 R. na gruntach starościńskich założył na prawie magdeburskim Nowe Miasto Wschowę dla uchodźców ze Śląska; spowodowało to długotrwałe protesty mieszczan wschowskich (spór był np. rozpatrywany przez Władysława IV w jesieni 1637). Wiele środków przeznaczał R. na cele dobroczynne, w Koninie ustanowił fundusz dla utrzymania 30 ubogich, w Żerkowie – dla 15. W Żerkowie dla kościoła Św. Stanisława fundował dzwon i aparaty. Z inicjatywy R-ego czeski drukarz Daniel Vetter przetłumaczył w r. 1638 swój opis Islandii na język polski. Druk ten dedykował R-emu i jego synom. Wedle tradycji przekazanej przez Kaspra Niesieckiego R. był obdarzony wielką siłą fizyczną; łamał podkowy, zatrzymywał rozpędzone wiatraki. W końcu życia wiele chorował. R. zmarł 30 III 1652 w Żerkowie, pochowany został w tamtejszym kościele Św. Stanisława. Pogrzeb miał uroczysty charakter, m. in. spadkobiercy zamówili u konwisarza poznańskiego Macieja Geretha zdobioną insygniami wojennymi i herbami trumnę metalową wartości ponad 100 dukatów.

R. był żonaty trzykrotnie; jego pierwszą żoną, poślubioną 8 VI 1613, była Zofia Ujejska z Ujazdu, drugą – Katarzyna z Sobieskich (zm. 1633), wdowa po Adamie Gułtowskim, trzecią (od r. 1636) – Barbara z Kretkowskich (ok. 1596 – 20 VIII 1666), wdowa po Hieronimie Rozdrażewskim, kaszt. międzyrzeckim.

W pierwszym małżeństwie miał R. 8 dzieci, z których większość zmarła w dzieciństwie. Wiek dorosły osiągnęła Barbara (ur. 1619) żona Andrzeja Niegolewskiego, star. pobiedziskiego, Marcin (1614–1644), uczestnik walk z Turkami, oraz Kazimierz Władysław (1623 – 12 VI 1689), który w młodości odbył peregrynację zagraniczną (w r. 1641 był w Padwie), w r. 1670 został kaszt. kaliskim, był uczestnikiem wyprawy wiedeńskiej 1683 r.

Portret R-ego (ok. 1625) w zbiorach kórnickich (reprod. w: Dobrowolski T., Polskie malarstwo portretowe, Kr. 1948) oraz trumienny, na blasze, w kościele Św. Stanisława w Żerkowie; – Estreicher; Niesiecki; Uruski; Żychliński; Elektorowie; Katalog zabytków sztuki w Pol., V z. 6; – Bystroń S., Dzieje obyczajów w dawnej Polsce, W. 1976 II; Dworzaczek W., Skład społeczny wielkopolskiej reprezentacji sejmikowej 1572–1655, „Roczn. Hist.” T. 23: 1957 s. 293; Dworzaczkowa J., Kontrreformacja we Wschowie, tamże T. 36: 1970 s. 29–35; Dziubkowa J., Damy przez przedniego malarza konterfekt osoby nieboszczykowskiej Hieronima Radomickiego oraz portrety trumienne najbliższej rodziny wojewody, w: Ziemia Wschowska czasach starosty Hieronima Radomickiego, Wschowa–Leszno 2009; taż, Portrety trumienne, tablice inskrypcyjne i herbowe, P. 1981; Filipczak-Kocur A., Sejm zwyczajny z roku 1629, W. 1979; Kawecka-Gryczowa A., Leszno – ośrodek wydawniczy Jednoty, „Odr. i Reform. w Pol.” T. 9: 1964 s. 231; Łukaszewicz M. W., Strażnica Ostrów i miasto Żerków, P. 1891 s. 210–13; Magnuszewski W., Z dziejów elearów polskich, W. 1978; Opaliński E., Elita władzy w województwach poznańskim i kaliskim za Zygmunta III, P. 1981 s. 30, 34, 38, 44, 76, 84, 85, 121; Seredyka J., Sejm w Toruniu z 1626 roku, Wr. 1966 s. 49, 102; – Akta sejmikowe woj. pozn., I; Arch. nacji pol. w uniw. padewskim, I (syn Kazimierz, mylnie podano nazwisko matki); Listy Krzysztofa Opalińskiego do brata Łukasza, Wr. 1957; Radziwiłł A. S., Pamiętnik, I–III; Vol. leg., III 773, 938, IV 18; – AGAD: Metryka Kor. t. 167 k. 74v.–75v., t. 189 k. 449–450; B. Kórn.: rkp. 312 (Dziennik Radomickiego), rkp. 7868, rkp. 7877 (Akta majątkowe Radomickich), dyplom nr 162; – Informacje Włodzimierza Dworzaczka na podstawie: Arch. Archidiec. w P.: Liber Mortuorum Dębno, Arch. Woj. w P.: Kościan Grodz. 71 k. 150, 72 k. 48, Pozn. Grodz. 37 k. 46v., 1044v., 1056v., 38 k. 231, 40 k. 609v., 932v., 731 k. 328, Wschowa Grodz. 11 k. 397, 495v., 12 k. 2v., 201, 38 k. 434v., 42 k. 4, 60 k. 27.

Witold Kłaczewski